بنیامین نتانیاهو یکی از چهرههای سرشناس و بحثبرانگیز در صحنه سیاسی اسرائیل است که تأثیر چشمگیری بر روند تحولات خاورمیانه داشته است. در این نوشته وب سایت ورزش کده شما را با بنیامین نتانیاهو، آشنا خواهد کرد، همراه ما بمانید.
نام کامل | بنیامین نتانیاهو |
---|---|
تاریخ تولد | ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹ (۷۵ ساله) |
محل تولد | تلآویو، اسرائیل |
ملیت | یهودیان اروپای شرقی |
تعداد فرزندان | ۳ |
عنوان | نخستوزیر اسرائیل |
قد | ۱.۸۰ سانتیمتر |
تعداد ازدواج ها | ۳ |
همسر فعلی | سارا بنآرتزی |
زندگی شخصی بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، از سال ۱۹۹۱ با سارا بنآرتزی زندگی مشترک دارد. سارا که در نوامبر ۱۹۵۸ در شهر کیریات تیوُن در شمال اسرائیل زاده شد، دختر شموئل بنآرتزی، معلم و نویسنده شناختهشده اسرائیلی است. او در خانوادهای پرورش یافت که سه برادرش در رقابتهای ملی تلمود در اسرائیل افتخارآفرین بودند.
همسر نتانیاهو
نتانیاهو سه بار ازدواج کرده و زندگی عاطفی او همواره با حواشی و ماجراهایی همراه بوده است:
مریم وایزمن (همسر اول): آشنایی آنها به دوران خدمت نظامی بازمیگردد. پس از مهاجرت به آمریکا، نتانیاهو در MIT و وایزمن در دانشگاه براندایس تحصیل کردند. حاصل این ازدواج دختری به نام نوعا بود که در ۱۹۷۸ به دنیا آمد. این زندگی مشترک به دلیل فاش شدن رابطهی نتانیاهو با زنی دیگر، به جدایی انجامید.
فلور کیتس (همسر دوم): او در سال ۱۹۷۸ در کتابخانه دانشگاه با نتانیاهو آشنا شد. اصالتاً بریتانیایی و غیر یهودی بود، اما پیش از ازدواج، دین یهود را پذیرفت. این پیوند که در ۱۹۸۱ آغاز شد، تا سال ۱۹۸۸ ادامه داشت و سپس پایان یافت.
سارا بنآرتزی (همسر سوم): ازدواج نتانیاهو با سارا در سال ۱۹۹۱ صورت گرفت. در آن زمان سارا در مقام مهماندار هواپیما فعالیت میکرد و دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد روانشناسی بود. آنها دو فرزند دارند و همچنان زندگی مشترکشان ادامه دارد.
در سال ۱۹۹۳، نتانیاهو در برنامهای تلویزیونی به رابطهای خارج از ازدواج با مشاور رسانهای خود، روت بار، اعتراف کرد. او مدعی شد این رابطه از سوی رقیب سیاسیاش برای اخاذی مورد استفاده قرار گرفته است.
در کنار این ماجرا، رابطهای بلندمدت و غیررسمی با زنی به نام کاترین پرایس-موندادوری، که دارای تابعیت ایتالیایی-آمریکایی است، نیز مورد توجه رسانهها قرار گرفته است.
همسر بنیامین نتانیاهو
سارا نتانیاهو، دارای مدرک کارشناسی روانشناسی از دانشگاه تلآویو (۱۹۸۴) و کارشناسی ارشد روانشناسی کودک از دانشگاه عبری اورشلیم (۱۹۹۶) است. او در ارتش اسرائیل بهعنوان ارزیاب روانی در واحد اطلاعات فعالیت داشت و پس از آن بهعنوان روانشناس کودک در سیستم آموزشی اورشلیم مشغول به کار شد.
سارا در کنار فعالیتهای حرفهای، در عرصه اجتماعی نیز فعال بوده و در سازمانهای خیریهای چون «یاد به یاد» برای کودکان آسیبدیده و «تسعد کادیما» برای کودکان مبتلا به فلج مغزی مشارکت دارد.
فرزندان بنیامین نتانیاهو
نتانیاهو دارای سه فرزند از سه ازدواج مختلف است:
نوعا نتانیاهو-راث: متولد ۲۹ آوریل ۱۹۷۸، فرزند نتانیاهو از همسر اولش، مریم وایزمن. او روانشناس بالینی است و تحصیلات خود را در دانشگاه عبری اورشلیم به پایان رسانده. نوعا با همسرش دانیل راث و سه فرزندشان در محلهای مذهبی در اورشلیم زندگی میکند و در برخی دورهها نقش مشاور پدرش را نیز ایفا کرده است.
یائر نتانیاهو: متولد ۲۶ ژوئیه ۱۹۹۱، فرزند اول نتانیاهو و سارا. تحصیلات خود را در دانشگاه عبری اورشلیم و دانشگاه هرتزلیا گذرانده و در عرصه رسانه و سیاست فعال است. او اگرچه اعلام کرده تمایلی به ورود رسمی به سیاست ندارد، اما در فضای مجازی حضوری پررنگ دارد و بهعنوان حامی پدرش شناخته میشود.
آورن نتانیاهو: متولد ۱۰ اکتبر ۱۹۹۴، فرزند کوچک خانواده. او پس از تحصیل در دانشگاه عبری اورشلیم، برای ادامه تحصیلات در رشته باستانشناسی به دانشگاه آکسفورد راه یافت. آورن سابقه خدمت در واحد اطلاعات ارتش را دارد و به دلیل کسب عنوان قهرمانی در رقابتهای ملی تلمود، چهرهای شناختهشده در محافل مذهبی و فرهنگی به شمار میآید.
ثروت بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر کنونی اسرائیل، در طول سالهای فعالیت سیاسی، نظامی و رسانهای خود، به ثروتی قابل توجه دست یافته است. این داراییها عمدتاً از راههایی چون سرمایهگذاری در املاک، دریافت حقالزحمه برای سخنرانیهای بینالمللی، مشاورههای خصوصی، نگارش کتاب و نیز فعالیتهای غیررسمی اقتصادی بهدست آمدهاند. با وجود تفاوت در برآورد منابع مختلف، ثروت خالص او در سطح میلیون دلاری قرار دارد.
ثروت نتانیاهو
بر اساس اطلاعات منتشرشده در منابع متعدد، تخمینها درباره دارایی خالص نتانیاهو متغیر است:
– ۱۴ میلیون دلار: برخی گزارشها در سال ۲۰۲۰ اعلام کردند که مجموع داراییهای او در آن زمان حدود ۱۴ میلیون دلار برآورد میشد. این دارایی شامل املاک شخصی در شهرهای گرانقیمت اسرائیل مانند کِساریا و اورشلیم، چند آپارتمان مسکونی و بخشی از سهام در شرکتهای خصوصی بوده است.
– ۸۰ میلیون دلار: در سوی دیگر، برخی منابع دیگر مانند نشریه “Assets Magazine” ثروت او را به مراتب بالاتر دانسته و عدد ۸۰ میلیون دلار را مطرح کردهاند. در این برآورد، املاک بسیار گرانقیمتی از جمله یک ویلا مجلل در کساریا و همچنین یک پنتهاوس با ارزش در تلآویو لحاظ شدهاند.
– ۱۳ میلیون دلار: اما بر پایه اطلاعات محافظهکارانهتری، برخی رسانهها چون “Mac Issues” ثروت او را حدود ۱۳ میلیون دلار تخمین زدهاند؛ رقمی که از مجموع درآمدهای دولتی بلندمدت، درآمد حاصل از فروش آثار مکتوب، قراردادهای سخنرانی و سرمایهگذاری در املاک و مستغلات تشکیل شده است.
خانههای بنیامین نتانیاهو
نتانیاهو دارای چندین ملک ارزشمند در نقاط مختلف اسرائیل است که از لحاظ موقعیت و امکانات، جزو گرانقیمتترین خانههای این کشور به حساب میآیند:
– ویلا در کساریا: این ملک لوکس، که در اوایل دهه ۲۰۰۰ به مبلغ تقریبی یک میلیون دلار خریداری شد، دارای طراحی مدرن، استخر اختصاصی و فضای سبز وسیع است و اکنون بیش از پنج میلیون دلار ارزشگذاری شده است.
– پنتهاوس در اورشلیم: آپارتمانی دوبلکس با چشمانداز شهر اورشلیم، در خیابان غزّه، با مساحتی حدود ۲۴۰ مترمربع. این ملک به دلیل موقعیت مکانی، از املاک ردهبالای شهر محسوب میشود و ارزش آن در حدود ۲.۹ میلیون دلار تخمین زده شده است.
– خانه قدیمی در محله کاتامون اورشلیم: نتانیاهو مالک نیمی از ملکی تاریخی در این منطقه است که از خانواده به ارث رسیده و به دلیل موقعیت ممتاز و امکان توسعهی سازه، ارزش آن بهشدت افزایش یافته است.
ماشین بنیامین نتانیاهو
خودروی دولتی و تشریفاتی نتانیاهو برای حفظ امنیت بالا طراحی شده و به فناوریهای حفاظتی مجهز است:
– آئودی A8 Security: این لیموزین ضدگلوله، بخشی از ناوگان ویژه حملونقل رهبران ارشد اسرائیل است و در برابر تهدیدات فیزیکی و انفجار محافظت بالایی فراهم میکند.
نتانیاهو عمل جراحی
نتانیاهو در سالهای اخیر با برخی مشکلات جسمی مواجه بوده و چند مورد درمان پزشکی را تجربه کرده است:
او از سال ۲۰۰۳ به عارضهای در سیستم هدایت الکتریکی قلب به نام “بلاک شاخه راست” (RBBB) مبتلا شده بود.
در ژوئیه ۲۰۲۳، پزشکان برای تنظیم عملکرد قلب او، دستگاه پیسمیکر را در بدنش کار گذاشتند.
در مارس ۲۰۲۴، پزشکان وجود فتق در ناحیه شکم او را تشخیص دادند.
در دسامبر ۲۰۲۴، به دلیل عفونت پیشآمده در اثر رشد غیرطبیعی پروستات، جراحی برداشتن پروستات روی او انجام شد.
عکس بنیامین نتانیاهو
بیوگرافی بنیامین نتانیاهو
بنیامین “بیبی” نتانیاهو، متولد ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹، یکی از چهرههای برجسته سیاست اسرائیل است که در دورههای مختلف، از جمله از ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۹، از ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۱ و مجدداً از سال ۲۰۲۲، مسئولیت نخستوزیری این کشور را بر عهده داشته است. او با مجموع بیش از ۱۷ سال حضور در این جایگاه، طولانیترین دوره نخستوزیری در تاریخ اسرائیل را به خود اختصاص داده است.
بنیامین نتانیاهو کیست
نتانیاهو که بهعنوان چهرهای مهم و تأثیرگذار در سیاست داخلی و خارجی اسرائیل شناخته میشود، نقش محوری در جهتدهی به تحولات منطقهای ایفا کرده است. او از سال ۱۹۹۳ رهبری حزب لیکود را بر عهده دارد و یکی از شناختهشدهترین سیاستمداران محافظهکار در سطح جهانی به شمار میآید.
نخستوزیر اسرائیل
نتانیاهو از ۲۹ دسامبر ۲۰۲۲ بار دیگر به مقام نخستوزیری بازگشت. در این دوره، ریاستجمهوری اسرائیل بر عهده اسحاق هرتزوگ است و یاریو لوین سمت معاونت او را در دولت دارد. او جانشین یائیر لاپید شد.
بنیامین نتانیاهو چه کسی هست
او نهتنها سیاستمدار که یک استراتژیست زبده محسوب میشود که در سالهای طولانی فعالیت خود، با بهرهگیری از تجربههای نظامی و تحصیلیاش، بر صحنه سیاسی اسرائیل اثرگذار بوده است.
ملیت بنیامین نتانیاهو
نتانیاهو دارای تابعیت اسرائیلی است و در شهر تلآویو به دنیا آمده. او یکی از شاخصترین رهبران سیاسی یهودی در دهههای اخیر بوده و همواره خود را نماینده صدای امنیت و ثبات برای کشورش معرفی کرده است.
اصالت بنیامین نتانیاهو
او تبار خود را از یهودیان اشکنازی (اروپای شرقی) میداند. نیاکانش از سرزمینهایی همچون بلاروس و لهستان به فلسطین مهاجرت کرده بودند. پدربزرگش ناتان میلیکوفْسکی، از خاخامها و خطیبان صهیونیست بود.
پدرش، بنصیون نتانیاهو، تاریخنگاری سرشناس بود که درباره یهودیان دوران طلایی اسپانیا تحقیق میکرد. مادرش، زیلا سگال، اصالتی لیتوانیایی-آمریکایی داشت. نتانیاهو در مصاحبهای اعلام کرده که برخی ریشههای سفاردی نیز در شجرهاش دیده میشود.
قد بنیامین نتانیاهو
قد او ۱.۸۰ متر گزارش شده است.
سن بنیامین نتانیاهو
با تولد در اکتبر ۱۹۴۹، نتانیاهو اکنون در ژوئن ۲۰۲۵، ۷۵ سال دارد.
بنیامین نتانیاهو
او دومین فرزند خانواده بود و بیشتر دوران کودکیاش را در اورشلیم و بخشی از آن را در آمریکا گذراند. تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه هنریتا سُلد پشت سر گذاشت. آموزگارانش او را شاگردی منظم، مودب و اجتماعی توصیف کردهاند.
کودکی بنیامین نتانیاهو
در دو مقطع از دوران کودکی، خانواده نتانیاهو در حومه فیلادلفیا زندگی کردند؛ زمانی که پدرش در کالج دراپسی تدریس میکرد. این سالها، نتانیاهو را با فرهنگ غربی و زبان انگلیسی آشنا کرد.
نوجوانی بنیامین نتانیاهو
او دبیرستان را در چلتنهام گذراند و در فعالیتهایی مانند تیم فوتبال، باشگاه مناظره و شطرنج شرکت داشت. او و برادرش، یوناتان، نسبت به فرهنگ مصرفگرایانه و گرایشهای لیبرال مذهبی آن منطقه انتقاداتی داشتند و پیوندی عمیق با هویت ملی و مذهبی خود احساس میکردند.
زندگینامه بنیامین نتانیاهو
پس از پایان دبیرستان، در سال ۱۹۶۷ به اسرائیل بازگشت و به نیروهای دفاعی پیوست. او وارد واحد نخبه سایرت متکل شد و در مأموریتهای پیچیدهای از جمله نبرد کرامه علیه نیروهای فلسطینی و اردنی شرکت کرد. در طول خدمت چند بار مجروح شد و تا درجه کاپیتانی ارتقا یافت.
زندگی بنیامین نتانیاهو
در یکی از مهمترین عملیاتهای نظامی، در جریان نجات گروگانهای هواپیمای ربودهشده “سبنا”، از ناحیه شانه هدف گلوله قرار گرفت. پس از پایان خدمت نظامی، در جنگ یوم کیپور نیز به ارتش بازگشت و در عملیاتهایی در کانال سوئز و خاک سوریه نقش فعالی ایفا کرد.
بنیامین نتانیاهو زندگی نامه
او پس از بازگشت به آمریکا، در رشته معماری در مؤسسه MIT تحصیل کرد و در ادامه مدرک کارشناسی ارشد مدیریت را از مدرسه اسلون همین مؤسسه گرفت. نام مستعار «بن نیتای» را برای سهولت در محافل آمریکایی برگزید. تحصیلات دکتری در علوم سیاسی را نیز آغاز کرد، اما پس از کشته شدن برادرش، از ادامه آن منصرف شد.
خانواده بنیامین نتانیاهو
پدرش بنصیون که اصالتاً لهستانی بود، از چهرههای دانشگاهی معتبر در تاریخ یهود بهشمار میرفت. پدربزرگش ناتان میلیکوفْسکی نیز از مبلغان اندیشه صهیونیستی بود. خانوادهاش در روند مهاجرت یهودیان به فلسطین تحت قیمومیت بریتانیا نقش فعالی داشتند.
بنیامین نتانیاهو و مادرش
مادرش، تسیلا، در پتَح تیکوا به دنیا آمد و خانوادهاش از آمریکا به آنجا مهاجرت کرده بودند. او تحصیلات خود را در زمینه حقوق در بریتانیا ادامه داد. نتانیاهو همواره از تأثیر تربیتی مادرش بر شخصیت خود سخن گفته است.
بنیامین نتانیاهو بیوگرافی
نتانیاهو تحصیلات دانشگاهی خود را با تلاش بسیار به پایان رساند و استادانش از او بهعنوان دانشجویی پرتلاش، دقیق و هدفمند یاد کردهاند. او در همان دوران حضور در دانشگاه، از نام خانوادگی جدید استفاده میکرد تا بتواند بهتر با فضای آکادمیک آمریکا ارتباط برقرار کند.
این تصمیم بعدها مورد انتقاد برخی از رقبایش قرار گرفت که آن را نشانه فاصله گرفتن از هویت اسرائیلی میدانستند. در سال ۱۹۷۶، مرگ برادرش یوناتان در عملیات نجات گروگانهای هواپیمای ربودهشده در فرودگاه انتبه، اثری عمیق بر زندگی و مسیر سیاسی او گذاشت. یوناتان تنها سرباز اسرائیلی کشتهشده در این عملیات بود، که به قهرمان ملی تبدیل شد و الهامبخش نتانیاهو در ورود به سیاست شد.
پیج اینستاگرام نتانیاهو
آدرس پیج بنیامین نتانیاهو در شبکه اجتماعی اینستاگرام: b.netanyahu@
فیسبوک نتانیاهو
آدرس پیج بنیامین نتانیاهو در شبکه اجتماعی فیسبوک: Benjamin Netanyahu@
توییتر نتانیاهو
آدرس پیج بنیامین نتانیاهو در شبکه اجتماعی توییتر: netanyahu@
نتانیاهو حماس
در آستانه انتخابات سال ۱۹۹۶ اسرائیل، موجی از حملات انتحاری حماس بهدنبال ترور یحیی عیاش، چهره کلیدی در ساخت بمب برای حماس، توسط سازمان امنیت داخلی اسرائیل (شینبت) به وقوع پیوست.
محمد ضیف، که پس از عیاش فرمانده گردانهای عزالدین قسام شد، حملاتی پیچیده و خونبار را در تلآویو و اورشلیم ترتیب داد. این حملات به لحاظ فنی و سازماندهی، سطحی فراتر از اقدامات قبلی داشتند. سوریه و ایران در پشتیبانی مالی و آموزش این عملیات نقش کلیدی داشتند.
ارتباط میان حزبالله لبنان و حماس نیز در این دوران، تحت نظارت وزارت دفاع سوریه برقرار شد. شماری از عاملان این بمبگذاریها آموزشهای خود را در ایران دیده بودند. خانوادههای قربانیان آمریکایی این حملات بعدها از مقامهای ایران و سوریه در دادگاههای ایالات متحده شکایت کردند.
عدم موفقیت نهادهای امنیتی اسرائیل در جلوگیری از این موج حملات، باعث تضعیف موقعیت شیمون پرز شد. نتانیاهو، که همواره مخالف روند صلح اوسلو بود، از این وضعیت بهره برد و توانست در انتخابات ۱۹۹۶ با اختلاف اندک پیروز شود.
افزایش حملات در ماههای فوریه و مارس همان سال، باعث تغییر چشمگیر در نظرسنجیها به نفع حزب لیکود شد. پس از انتخابات، حملات انتحاری برای حدود یک سال متوقف شد؛ برخی این آرامش را به تلاشهای یاسر عرفات نسبت دادند و برخی دیگر آن را به تصمیم حماس برای متوقفسازی روند صلح از طریق پیروزی نتانیاهو ربط دادند.
نتانیاهو حزبالله
در سال ۱۹۹۷، به دستور علی فلاحتیان، وزیر اطلاعات وقت ایران، موج جدیدی از حملات حماس با هدف جلوگیری از پیشرفت روند صلح آغاز شد. خالد مشعل با همکاری محمود ابوحنود، سلسله حملاتی را در اورشلیم تدارک دیدند که یکی از مرگبارترین آنها در بازار مهانه یهودا و خیابان بنیهودا اتفاق افتاد و ۲۱ کشته برجای گذاشت.
در پی این اقدامات، موساد تلاش کرد خالد مشعل را در خاک اردن ترور کند، اما این عملیات ناکام ماند و دو مأمور اسرائیلی دستگیر شدند. برای نجات این دو، اسرائیل ناگزیر شد پادزهر سم تزریقی را در اختیار اردن قرار دهد. پادشاه اردن شرط آزادی دیگر مأموران موساد را، آزادی شیخ احمد یاسین، بنیانگذار حماس، قرار داد؛ درخواستی که پذیرفته شد.
همزمان با این بحران، حزبالله در جنوب لبنان به کمینی علیه نیروهای ویژه اسرائیلی دست زد که منجر به کشته شدن ۱۲ سرباز شد. در سال ۱۹۹۸، اجساد این نظامیان با دهها زندانی لبنانی و پیکر اعضای حزبالله، از جمله هادی نصرالله، پسر حسن نصرالله، مبادله شد.
نتانیاهو این حوادث را از تلخترین و سهمگینترین وقایع دوران مسئولیت خود دانست. ناکامی در مقابله با حملات حماس و حزبالله، و همچنین آزادسازی چهرههای برجسته گروههای مقاومت، موجب کاهش اعتماد عمومی به سیاستهای امنیتی او شد.
در نهایت، همین مجموعه بحرانها به تضعیف جایگاه نتانیاهو انجامید و از عوامل اصلی شکست او در انتخابات ۱۹۹۹ محسوب میشود.
بنیامین نتانیاهو سیاست
پس از شکست در انتخابات ۱۹۹۹ و کنارهگیری موقت از صحنه سیاسی، نتانیاهو به فعالیت در بخش خصوصی روی آورد. او مدتی در حوزه مشاوره برای شرکتهای فناوری و ارتباطات مشغول شد.
با سقوط دولت اهود باراک، تصمیم به بازگشت به سیاست گرفت اما در انتخابات ویژه سال ۲۰۰۱ شرکت نکرد. در عوض، آریل شارون برنده انتخابات شد و رهبری دولت را در دست گرفت.
در سال ۲۰۰۲، شارون نتانیاهو را به عنوان وزیر امور خارجه وارد کابینه کرد. در همان سال، نتانیاهو تلاش کرد رهبری حزب لیکود را از شارون بگیرد اما موفق نشد. سخنرانیهای او در کانادا و آمریکا، بهویژه در دانشگاه کنکوردیا، با واکنش منفی و حتی لغو برنامهها روبهرو شد.
در سپتامبر همان سال، نتانیاهو در کنگره ایالات متحده با قاطعیت از حمله نظامی به عراق حمایت کرد و ادعا نمود که سقوط رژیم صدام حسین، به نفع ثبات خاورمیانه خواهد بود.
بنیامین نتانیاهو وزیر
در سال ۲۰۰۳، آریل شارون او را به عنوان وزیر دارایی منصوب کرد. برخی این انتصاب را حرکتی برای دور نگه داشتن نتانیاهو از عرصه رقابت سیاسی تعبیر کردند. با این حال، نتانیاهو در این سمت اصلاحات گستردهای را اجرا کرد که شامل کاهش مالیاتها، خصوصیسازی شرکتهای دولتی، محدودسازی نقش دولت در اقتصاد و مهار کسری بودجه بود.
هرچند این سیاستها با مخالفتهای زیادی روبهرو شد، حتی از درون حزب لیکود، اما تأثیرات مثبتی در اقتصاد اسرائیل گذاشت؛ از جمله کاهش نرخ بیکاری و رشد سرمایهگذاری. برخی تحلیلگران او را «معمار معجزه اقتصادی اسرائیل» نامیدند.
در سال ۲۰۰۵، پس از آنکه آریل شارون بدون برگزاری همهپرسی، طرح خروج از غزه را به اجرا گذاشت، نتانیاهو ابتدا تهدید به استعفا کرد و سپس در ۷ اوت همان سال از سمت خود کنارهگیری نمود.
بنیامین نتانیاهو حزب لیکود
با خروج آریل شارون از لیکود و تأسیس حزب جدید کادیما، فضای رقابت در حزب قدیمی دگرگون شد. نتانیاهو بلافاصله وارد میدان رقابت شد و در دسامبر ۲۰۰۵ با کسب حدود نیمی از آرای داخلی، دوباره ریاست حزب لیکود را بهدست آورد.
در انتخابات سراسری ۲۰۰۶، لیکود نتیجه ضعیفی گرفت، اما نتانیاهو همچنان به عنوان رهبر اپوزیسیون نقش فعالی ایفا کرد. در انتخابات داخلی حزب در سال ۲۰۰۷، با اختلاف گستردهای بر رقبا پیروز شد و بار دیگر موضع خود را علیه هرگونه مذاکره یا آتشبس با حماس تشدید کرد.
پس از استعفای ایهود اولمرت و شکست تزیپی لیونی در تشکیل دولت، انتخابات زودهنگام در فوریه ۲۰۰۹ برگزار شد. هرچند حزب کادیما با اختلاف یک کرسی از لیکود جلوتر بود، اما نتانیاهو توانست اکثریت جناح راست را با خود همراه کند.
شیمون پرز، رئیسجمهور وقت، مأموریت تشکیل دولت را به نتانیاهو سپرد. او برای ایجاد دولتی پایدار، تنها به احزاب راست تکیه نکرد، بلکه با حزب کارگر به رهبری اهود باراک نیز وارد ائتلاف شد. در نتیجه، در مارس ۲۰۰۹، دولت سیودوم اسرائیل به ریاست بنیامین نتانیاهو سوگند یاد کرد.
بنیامین نتانیاهو فلسطین
در سال ۲۰۰۹، همزمان با آغاز دوره نخستوزیری جدید بنیامین نتانیاهو، روابط اسرائیل با فلسطینیان و جامعه بینالمللی وارد مرحلهای حساس و پرچالش شد. هیلاری کلینتون، وزیر خارجه وقت آمریکا، از تشکیل دولت فلسطینی حمایت میکرد، اما نتانیاهو موضع متفاوتی اتخاذ کرد و پیششرطی جنجالی گذاشت: فلسطینیها باید اسرائیل را بهعنوان «دولت یهود» به رسمیت بشناسند؛ شرطی که مسیر مذاکرات را با مانع اساسی روبهرو کرد.
پس از سخنرانی باراک اوباما در قاهره که در آن سیاستهای شهرکسازی اسرائیل را محکوم کرد، نتانیاهو اعلام کرد تنها با تشکیل یک «دولت فلسطینی غیرنظامی» موافق است؛ دولتی بدون ارتش، بدون حق بازگشت آوارگان و با پایتختی اورشلیم برای اسرائیل. این رویکرد باعث افزایش بدبینی در میان فلسطینیان نسبت به چشمانداز صلح شد.
در این دوره، دولت اسرائیل گیتهای امنیتی را در کرانه باختری کاهش داد، از طرح صلح عربی استقبال کرد و تلاشهایی برای بهبود روابط با کشورهای عربی انجام داد. با این حال، ادامه ساختوساز شهرکهای یهودینشین باعث بروز تنشهای شدید با واشنگتن و مخالفت جامعه جهانی شد. توقف موقت این فعالیتها در پایان ۲۰۰۹ نیز از سوی فلسطینیان ناکافی تلقی شد.
در روابط خارجی، ماجرای سفر محرمانه نتانیاهو به مسکو برای جلوگیری از فروش سامانه موشکی S-300 به ایران و انتقادات رابرت گیتس، وزیر دفاع پیشین آمریکا، به او، نمونههایی از تنش در روابط اسرائیل و ایالات متحده در این بازه زمانی است.
در سطح داخلی نیز، اعتراضات گسترده علیه وضعیت اقتصادی و هزینه بالای زندگی، دولت را مجبور به تشکیل «کمیته تراختنبرگ» و اعمال برخی اصلاحات اقتصادی و اجتماعی کرد. پروژههایی مانند توسعه شبکه فیبر نوری و اینترنت ارزان نیز از جمله دستاوردهای این دوره به شمار میروند.
در آستانه انتخابات ۲۰۱۳، نتانیاهو با ادغام حزب خود با حزب آویگدور لیبرمن، موضع سیاسیاش را تقویت کرد. او همچنین برای نخستینبار، به صورت رسمی از تشکیل دولت فلسطینی حمایت کرد، البته همچنان با تأکید بر غیرمسلح بودن آن.
تشکیل دولت نتانیاهو
در انتخابات کنست ۲۰۱۳، ائتلاف لیکود–بیتینو با کاهش ۱۱ کرسی نسبت به دوره پیش وارد پارلمان شد.
با وجود این کاهش، به دلیل پیشتازی در تعداد کرسیها، رئیسجمهور شیمون پرز نتانیاهو را برای تشکیل دولت مأمور کرد.
دولت جدید شامل احزاب یشعتید، هبوعه یهودی و هتنوع شد، و به دلیل مخالفت این احزاب، گروههای ارتدوکس افراطی در کابینه جایی نداشتند.
سیاستهای اقتصادی نتانیاهو
نتانیاهو سیاستهای اقتصاد آزاد را با جدیت ادامه داد.
تصویب قانون ضد تمرکز اقتصادی در سال ۲۰۱۳، برای افزایش رقابت و مهار نابرابری درآمد، از دستاوردهای کلیدی این دوره بود.
این قانون ساختارهای هرمی شرکتها را ممنوع کرد و با هدف مقابله با انحصار، قیمتگذاریهای ناعادلانه را محدود ساخت.
خصوصیسازی بنادر و کاهش دخالت دولت در اقتصاد از دیگر اهداف او بود.
او وعده داد که با حذف مقررات زاید، فضای کسبوکار را آزادتر کند.
روابط نتانیاهو با فلسطینیها
نتانیاهو بهشدت با ایده دولت وحدت میان حماس و تشکیلات خودگردان مخالفت کرد.
او حماس را مسئول مستقیم ربودن و قتل سه نوجوان اسرائیلی در ژوئن ۲۰۱۴ معرفی کرد.
در پاسخ، ارتش اسرائیل عملیات گستردهای را در کرانه باختری و نوار غزه انجام داد.
پس از شدت گرفتن حملات موشکی حماس، عملیات «لبه محافظ» علیه غزه در تابستان ۲۰۱۴ آغاز شد.
نتانیاهو در مصاحبهای با CNN، حماس را «تروریستهای نسلکش» خواند و درباره احتمال وقوع انتفاضه سوم هشدار داد.
رابطه نتانیاهو با آمریکا
در اکتبر ۲۰۱۴، طرح خصوصیسازی شرکتهای دولتی برای مقابله با فساد اجرایی شد.
انتقادات دولت اوباما درباره شهرکسازی با واکنش شدید نتانیاهو مواجه شد؛ او این انتقادات را مغایر «ارزشهای آمریکایی» دانست.
روابط تلآویو و واشنگتن به پایینترین سطح در دوران نخستوزیری او رسید.
پس از اخراج دو وزیر اصلاحطلب (یایر لاپید و تزپی لیونی) در دسامبر ۲۰۱۴، دولت سقوط کرد و انتخابات زودهنگام اعلام شد.
نتانیاهو سخنرانی در کنگره آمریکا
در مارس ۲۰۱۵، نتانیاهو برای سومین بار در کنگره ایالات متحده سخنرانی کرد؛ آنهم بدون هماهنگی با دولت اوباما.
هدف اصلی این سخنرانی، انتقاد از مذاکرات هستهای با ایران و درخواست برای اعمال تحریمهای شدیدتر بود.
سخنان او با واکنشهای تند در آمریکا روبهرو شد، بهویژه ادعای او مبنی بر اینکه «نماینده تمام یهودیان جهان» است که از سوی بسیاری از یهودیان آمریکایی رد شد.
نتانیاهو انتخابات ۲۰۱۵
حزب لیکود به رهبری نتانیاهو در انتخابات ۲۰۱۵ با کسب ۳۰ کرسی، اکثریت را به دست آورد.
رئیسجمهور روبی ریولین، او را مأمور تشکیل دولت کرد.
ائتلاف حاکم شامل احزاب هبوعه یهودی، یهودیت متحد تورا، کولانو و شاس شد.
نتانیاهو در مه ۲۰۱۵ اعلام کرد که قصد دارد برای پنجمین دوره پیاپی نخستوزیر باقی بماند.
سیاستهای اقتصادی نتانیاهو
در آگوست ۲۰۱۵، بودجه دوساله دولت تصویب شد که شامل اصلاحات در کشاورزی، کاهش تعرفه واردات مواد غذایی و بهبود زیرساختهای مسکن و حملونقل بود.
اصلاحات مالیاتی با هدف افزایش رقابت در بازار خدمات مالی مطرح شد، اگرچه برخی اصلاحات کشاورزی حذف شدند.
جنجالهای سیاسی نتانیاهو
در اکتبر ۲۰۱۵، نتانیاهو با ادعایی جنجالی گفت که حاج امین الحسینی، مفتی اعظم قدس، ایده «نسلکشی یهودیان» را به هیتلر داد.
این اظهارنظر با واکنش منفی تاریخنگاران، دولت آلمان و محافل علمی روبهرو شد؛ برخی آن را انکار ضمنی هولوکاست دانستند.
مسائل دینی نتانیاهو
در مارس ۲۰۱۶، اختلافات تازهای در دولت بهوجود آمد. اولترا ارتدوکسها به شدت با تصمیم دولت مبنی بر ایجاد فضای عبادت برای یهودیان غیر ارتدوکس در دیوار ندبه مخالفت کردند.
این موضوع باعث تهدید به ترک ائتلاف از سوی آنها شد و یکی از چالشهای جدی دولت نتانیاهو در حوزه مذهبی به شمار رفت.
بنیامین نتانیاهو
نتانیاهو در اواخر دهه ۱۹۷۰ به عنوان مشاور اقتصادی در شرکت مشاوره مدیریتی مشهور «بوستون کنسالتینگ گروپ» در شهر بوستون ایالت ماساچوست فعالیت خود را آغاز کرد. او از سال ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۸ در این شرکت مشغول به کار بود و در همین دوران با میت رامنی، سیاستمدار آیندهدار آمریکا، همکار شد. این همکاری به پایهریزی رابطهای نزدیک و پایدار میان آنها انجامید.
رامنی بعدها درباره او گفت: «ما تقریباً با یک نگاه همهچیز را میفهمیدیم. بنی فردی با شخصیت قوی و دیدگاه منحصربهفرد بود.» نتانیاهو نیز دلیل این هماهنگی را فشار بالای دورههای آموزشی در BCG میدانست که به گفته خودش، «ما را وادار میکرد با سرعت و دقت تحلیل کنیم و تصمیم بگیریم.»
در سال ۱۹۷۸، او با نام مستعار «بن نیتای» در تلویزیون محلی بوستون ظاهر شد و نظر خود را درباره نزاع اسرائیل و اعراب چنین بیان کرد: «مشکل اصلی، رد موجودیت اسرائیل توسط جهان عرب است. اگر مسأله واقعاً حق تعیین سرنوشت فلسطینیها بود، آنها در طول دو دههای که کنترل کامل کرانه باختری و غزه را در دست داشتند، میتوانستند دولت خود را تشکیل دهند.»
بنیامین نتانیاهو اسرائیل
در سال ۱۹۷۸، نتانیاهو به اسرائیل بازگشت و تا سال ۱۹۸۰ مدیریت مؤسسهای به نام «یوناتان نتانیاهو» را که در زمینه مطالعات تروریسم فعالیت میکرد، بر عهده گرفت. این مؤسسه به یاد برادر کشتهشدهاش در عملیات انتبه تأسیس شده بود و در آن زمان چند کنفرانس بینالمللی نیز برگزار کرد.
بین سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۲، او به عنوان مدیر بازاریابی در شرکت صنایع «ریم» در اورشلیم کار میکرد. همین دوره فرصتی برای او فراهم کرد تا با برخی از سیاستمداران برجسته اسرائیلی، از جمله موشه آرنس، ارتباط برقرار کند. آرنس که بعداً به عنوان سفیر اسرائیل در آمریکا منصوب شد، نتانیاهو را به عنوان معاون خود در سفارت برگزید. این سمت از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۴ ادامه داشت.
در جریان جنگ ۱۹۸۲ لبنان، نتانیاهو به خدمت ذخیره در واحد نخبه سایرت متکل فراخوانده شد اما ترجیح داد در آمریکا باقی بماند و نقش رسانهای ایفا کند. او به عنوان مدافع مواضع اسرائیل در برابر انتقادات بینالمللی، چهرهای فعال در عرصه دیپلماسی عمومی شد.
از ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۸، به عنوان سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد منصوب شد. در این دوره با خاخام برجسته، مناچم شنیرسون، رابطه نزدیکی برقرار کرد. بعدها از او به عنوان «اثرگذارترین مرد دوران ما» یاد کرد.
بنیامین نتانیاهو رهبر اپوزیسیون
پیش از انتخابات پارلمانی ۱۹۸۸، نتانیاهو به اسرائیل بازگشت و به حزب لیکود پیوست. او در انتخابات همان سال به عضویت کنست درآمد و بهسرعت به عنوان چهرهای برجسته در رسانهها شناخته شد. در جریان جنگ خلیج فارس به عنوان نماینده اسرائیل در رسانههای بینالمللی سخن میگفت و در کنفرانس صلح مادرید ۱۹۹۱ نیز عضو هیئت اعزامی بود.
پس از شکست لیکود در انتخابات ۱۹۹۲، درونحزبیها برای رهبری جدید رقابت کردند. در انتخابات داخلی ۱۹۹۳، نتانیاهو موفق شد رهبری لیکود را بهدست آورد. آریل شارون در ابتدا نامزد شده بود اما به سرعت انصراف داد، در حالی که رابطه نتانیاهو با دیوید لوی، از دیگر چهرههای لیکود، پرتنش باقی ماند. ییتسحاک شامیر نیز پس از شکست حزب، از سیاست کنارهگیری کرد.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر
پس از ترور ییتسحاک رابین در ۱۹۹۵، شیمون پرز نخستوزیر وقت، برای تقویت روند صلح، انتخابات زودهنگام برگزار کرد. نتانیاهو، که با کمک مشاور رسانهای آمریکایی آرثر فینکلستین کمپین انتخاباتی پرقدرتی راهاندازی کرده بود، توانست در رقابت نزدیک با پرز به پیروزی برسد. این پیروزی او را به جوانترین نخستوزیر تاریخ اسرائیل تبدیل کرد.
حملات انتحاری گروههای فلسطینی در ماههای پیش از انتخابات، اعتبار دولت پرز را خدشهدار کرده بود. شعار اصلی نتانیاهو «صلح همراه با امنیت» بود و او با احزاب مذهبی افراطی ائتلاف کرد تا دولت تشکیل دهد.
بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل
نتانیاهو در دوران نخستوزیری خود که از ۱۹۹۶ آغاز شد، با اتخاذ سیاستهای سختگیرانه امنیتی، تلاش کرد در برابر موج خشونتها ایستادگی کند. با اینکه منتقد توافقنامههای اوسلو بود، روند مذاکرات را بهطور کامل متوقف نکرد و خواهان اقدامات متقابل از سوی فلسطینیها شد.
در همان سال نخست، او و شهردار وقت اورشلیم تونل زیر دیوار غربی را گشودند، اقدامی که به درگیریهای گسترده و کشته شدن دهها فلسطینی و اسرائیلی منجر شد. با این حال، نتانیاهو در سپتامبر ۱۹۹۶ با یاسر عرفات دیدار کرد و مذاکراتی را آغاز کرد که در ژانویه ۱۹۹۷ به امضای «پروتکل الخلیل» انجامید؛ بر اساس این توافق بخشی از کنترل شهر الخلیل به فلسطینیها واگذار شد.
در سال ۱۹۹۸، توافق دیگری با عنوان «یادداشت تفاهم ووی ریور» میان نتانیاهو و عرفات شکل گرفت که از سوی کنست تصویب شد و گامهایی برای اجرای توافقات قبلی تعیین کرد.
از مهمترین چالشهای دوره نخستوزیری او، عملیات شکستخورده موساد در ترور خالد مشعل، رهبر حماس، در اردن بود که روابط دو کشور را به شدت متشنج کرد. با این حال، نتانیاهو در حوزه اقتصاد اصلاحاتی انجام داد؛ از جمله خصوصیسازی بانکها و آزادسازی بخشهایی از اقتصاد.
اگرچه دوران نخستوزیری او با اتهامات فساد و فشارهای سیاسی همراه شد، هیچیک از اتهامات به محاکمه منجر نشد. او در سیاست خارجی با شعار «سه نه» شناخته میشد: نه به عقبنشینی از بلندیهای جولان، نه به سازش درباره اورشلیم، و نه به آغاز مذاکرات تحت پیششرطها.
روابط بینالمللی نتانیاهو
در دسامبر ۲۰۱۶، ایالات متحده برخلاف رویه گذشته خود، در شورای امنیت سازمان ملل از وتوی قطعنامه ۲۳۳۴ درباره شهرکسازیهای اسرائیل خودداری کرد. این اقدام باعث تصویب قطعنامه شد و واکنش تند بنیامین نتانیاهو را به همراه داشت؛ او این تصمیم را خیانت به اسرائیل خواند و در اعتراض، پرداخت حق عضویت اسرائیل به سازمان ملل را متوقف کرد.
در فوریه ۲۰۱۷، نتانیاهو به عنوان نخستین نخستوزیر اسرائیل از استرالیا دیدار رسمی انجام داد و در جریان این سفر با مالکم ترنبول، نخستوزیر وقت آن کشور، توافقنامههای دوجانبهای را به امضا رساند.
در اکتبر همان سال، اسرائیل تصمیم گرفت از سازمان یونسکو خارج شود و دلیل آن را «رویکرد مغرضانه و ضداسرائیلی» این نهاد بینالمللی عنوان کرد.
مسائل امنیتی و سیاست هستهای نتانیاهو
در آوریل ۲۰۱۸، نتانیاهو در یک نشست خبری ادعا کرد که ایران برخلاف تعهدات خود در برجام عمل کرده و با نمایش اسنادی، مدعی وجود فعالیتهای مخفیانه هستهای ایران شد. مقامات جمهوری اسلامی این ادعاها را رد کرده و آن را بخشی از «جنگ تبلیغاتی» اسرائیل دانستند.
او همچنین از مذاکرات میان آمریکا و کره شمالی در همان سال استقبال کرد و آن را گامی مثبت در مسیر خلع سلاح هستهای در شبهجزیره کره خواند.
اتهامات بنیامین نتانیاهو
از سال ۲۰۱۷، نتانیاهو هدف تحقیقات قضایی در چند پرونده جنجالی فساد قرار گرفت:
پرونده ۱۰۰۰: در این پرونده، نتانیاهو متهم به دریافت هدایای گرانقیمت از چهرههایی چون آرنون میلچان (تهیهکننده هالیوودی) و جیمز پکر (میلیاردر استرالیایی) شد.
پرونده ۲۰۰۰: در این ماجرا، ادعا شده که او با آرنون موزس، ناشر یدیعوت آحرونوت، برای تضعیف روزنامه رقیب (اسرائیل هیوم) به توافقی پشتپرده رسیده تا در عوض، پوشش خبری مطلوبتری دریافت کند.
پلیس اسرائیل در اوت ۲۰۱۷ اعلام کرد که نخستوزیر مظنون به ارتکاب فساد، خیانت در امانت و رشوهخواری است. در ادامه، آری هارو، رئیس سابق دفتر نتانیاهو، با مقامات قضایی همکاری کرد و علیه او شهادت داد.
در فوریه ۲۰۱۸، پلیس به دادستانی توصیه کرد که در هر دو پرونده علیه نتانیاهو اعلام جرم صورت گیرد. چند ماه بعد، در نوامبر، مدیر کل بخش جرایم اقتصادی نیز این توصیه را تکرار کرد.
در فوریه ۲۰۱۹، دادستان کل اسرائیل تصمیم به تنظیم کیفرخواست در سه پرونده جداگانه گرفت و در نوامبر همان سال، اتهامات به طور رسمی اعلام شد. اگر نتانیاهو محکوم شود، ممکن است به حداکثر ۱۰ سال حبس به جرم رشوه و ۳ سال برای کلاهبرداری و خیانت در امانت محکوم شود.
این اتفاق نتانیاهو را به اولین نخستوزیر تاریخ اسرائیل تبدیل کرد که در زمان تصدی مقام، با کیفرخواست کیفری روبهرو میشود. به دنبال این تحولات، او برخی از وزارتخانهها را واگذار کرد، اما بحث در مورد لزوم کنارهگیری نخستوزیر پس از صدور کیفرخواست همچنان در نهادهای حقوقی ادامه دارد.
آغاز محاکمه، که ابتدا برای مه ۲۰۲۰ برنامهریزی شده بود، بهدلیل شیوع ویروس کرونا تا آوریل ۲۰۲۳ به تعویق افتاد و روند آن همچنان ادامه داشت.
دوره پنجم نخستوزیری نتانیاهو
در ۱۷ مه ۲۰۲۰، نتانیاهو برای پنجمین بار به عنوان نخستوزیر سوگند یاد کرد و با بنی گانتس دولت ائتلافی تشکیل داد. این دوره با بحران جهانی کرونا و روند محاکمه او همزمان شد. در این شرایط، موجی از اعتراضات داخلی علیه عملکرد و فساد او شکل گرفت.
نتانیاهو تلاش کرد با بهرهگیری از قوانین مربوط به مقابله با کووید-۱۹، تجمعات اعتراضی را محدود کند. با این حال، این محدودیتها اثر معکوس گذاشت و دامنه اعتراضات به صدها نقطه از کشور کشیده شد.
در عرصه بهداشت عمومی، دولت او تا مارس ۲۰۲۱ توانست اسرائیل را به پیشتاز جهانی در واکسیناسیون کرونا تبدیل کند.
در مه ۲۰۲۱، پس از تشدید تنشها در قدس، حملات راکتی حماس از غزه آغاز شد. نتانیاهو دستور آغاز عملیات نظامی «نگهبان دیوارها» را صادر کرد که ۱۱ روز به طول انجامید و با خسارات انسانی و زیرساختی فراوانی همراه شد.
پس از این درگیریها، اپوزیسیون به رهبری نفتالی بنت و یائیر لاپید موفق به تشکیل دولت ائتلافی شدند و در ژوئن ۲۰۲۱ به دوره ۱۲ ساله نخستوزیری نتانیاهو پایان دادند.
دوره ششم نخستوزیری بنیامین نتانیاهو
در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۲، نتانیاهو بار دیگر با تشکیل ائتلافی با احزاب راست افراطی و مذهبی، برای ششمین بار به قدرت بازگشت.
یکی از اصلیترین برنامههای او، اجرای اصلاحات قضایی بحثبرانگیز بود که با اعتراضات گسترده مردمی، مخالفت سیاستمداران و حتی فرماندهان نظامی مواجه شد. مخالفان این اصلاحات، آن را تهدیدی برای دموکراسی، استقلال قوه قضائیه و حقوق اقلیتها میدانستند.
در مارس ۲۰۲۳، یوآو گالانت، وزیر دفاع، به طور علنی با این طرح مخالفت کرد. نتانیاهو در واکنش، تصمیم به برکناری او گرفت که موج جدیدی از اعتراضات را به راه انداخت و باعث توقف موقت این اصلاحات شد.
نتانیاهو شهرکسازی در کرانه باختری
در فوریه ۲۰۲۳، دولت نتانیاهو با قانونیکردن ۹ شهرک جدید در کرانه باختری، روند شهرکسازی را شتاب داد. همچنین قانونی که در سال ۲۰۰۵ موجب تخلیه چهار شهرک شده بود لغو گردید.
طبق آمار، تنها در شش ماه نخست سال ۲۰۲۳، ساخت ۱۳۰۰۰ واحد مسکونی جدید تصویب شد؛ آماری که نسبت به سال ۲۰۲۲ رشد چشمگیری داشت.
نتانیاهو جنگ اوکراین
با وجود درخواستهای بینالمللی، اسرائیل از ارسال تسلیحات مرگبار به اوکراین خودداری کرد. دولت نتانیاهو نگران آن بود که این سلاحها از طریق کانالهای مختلف به دست ایران برسند.
نتانیاهو جنگ غزه
پس از حمله گسترده و غافلگیرکننده نیروهای فلسطینی از نوار غزه به اسرائیل، نتانیاهو به سرعت وضعیت جنگی اعلام کرد. او وعده داد که زیرساختهای حماس را نابود خواهد کرد و از ساکنان غزه خواست مناطق مسکونی خود را ترک کنند.
در همین حال، او پیشنهاد تشکیل دولت ائتلافی اضطراری را برای مدیریت بحران مطرح کرد.
با این حال، شکست اطلاعاتی پیش از وقوع حمله و سوء مدیریت پس از آن، موجب انتقادات شدید داخلی شد. نظرسنجیها نشان دادند که اکثریت مردم اسرائیل خواهان استعفای او هستند و اعتماد عمومی به رهبری او کاهش یافته است.
مسائل حقوقی بنیامین نتانیاهو
در مه ۲۰۲۴، برخی سازمانهای حقوق بشری بینالمللی بنیامین نتانیاهو را به ارتکاب جنایات جنگی و نسلکشی متهم کردند. در پی این اتهامات، دادستان دیوان کیفری بینالمللی اعلام کرد که در صدد صدور حکم بازداشت برای وی است.
در نهایت، در نوامبر ۲۰۲۴، دیوان کیفری بینالمللی حکم بازداشت نتانیاهو، وزیر دفاع پیشین اسرائیل و رهبر حماس را صادر کرد. این اقدام با واکنش تند دولت اسرائیل روبرو شد و مقامات این کشور آن را حرکتی «ضد یهودی» خواندند.
در جولای ۲۰۲۴، نتانیاهو در جریان سفری بحثبرانگیز به آمریکا، در کنگره این کشور سخنرانی کرد؛ نطقی که همزمان با اعتراضات گسترده همراه بود. او در سخنانش از آنچه «پیروزی کامل در غزه» خواند، دفاع کرد.
حوادث امنیتی بنیامین نتانیاهو
در اکتبر ۲۰۲۴، یک پهپاد انفجاری که منبع آن به حزبالله نسبت داده شد، به سوی اقامتگاه شخصی نتانیاهو در حرکت بود، اما پیش از رسیدن سرنگون شد. این رویداد بار دیگر سطح هشدارهای امنیتی در اطراف نخستوزیر را افزایش داد.
در نوامبر همان سال، نتانیاهو وزیر دفاع، یوآو گالانت، را برکنار کرد؛ اقدامی که موج جدیدی از اعتراضات خیابانی را در پی داشت و از سوی افکار عمومی به عنوان نشانهای از افزایش اقتدارگرایی دولت تلقی شد.
در مارس ۲۰۲۵، اسرائیل با حملهای غیرمنتظره به نوار غزه، آتشبس را شکست و درگیریها را از سر گرفت. این عملیات باعث شد روند محاکمه نتانیاهو که در جریان بود، بار دیگر به تأخیر بیفتد.
در همان ماه، رئیس سازمان امنیت داخلی (شینبت) به دلیل تحقیقاتی درباره نفوذ قطر به دفتر نخستوزیر از سمت خود برکنار شد؛ پروندهای حساس که فشارهای داخلی و بینالمللی بسیاری به همراه داشت.
نتانیاهو و جنگ ایران و اسرائیل
در ژوئن ۲۰۲۵، با وجود تلاش اپوزیسیون برای انحلال پارلمان، نتانیاهو توانست از رأیگیری سرنوشتساز جان سالم به در ببرد و اکثریت را حفظ کند.
او بلافاصله فرمان آغاز عملیات هوایی علیه مواضع ایران را صادر کرد و این اقدام سرآغاز مرحلهای جدید از تنش نظامی میان تهران و تلآویو بود. نتانیاهو در سخنرانیهای بعدی خود به بهای شخصی این جنگ اشاره کرد و حتی اعلام کرد که مراسم ازدواج پسرش به دلیل تهدیدات موشکی لغو شده است.
گرایشهای سیاسی بنیامین نتانیاهو
افزایش اقتدارگرایی:
دوران نخستوزیری نتانیاهو با روند فزاینده تمرکز قدرت در دستان دولت همراه بود. تحلیلگران سیاسی این دوره را با رشد فساد، تضعیف نهادهای دموکراتیک و رویکردهای توسعهطلبانه توصیف کردهاند.
سانسور و محدودیتها:
در جریان درگیریهای غزه، دولت او اقدام به اعمال محدودیتهایی بر رسانهها و اعتراضات مردمی کرد. برخی گزارشها از سانسور گسترده اخبار و جلوگیری از پوشش رسانهای اعتراضات حکایت داشتند.
اصلاحات قضایی:
تلاشهای پیدرپی برای تغییر ساختار دستگاه قضایی نیز با انتقادهای داخلی و بینالمللی مواجه شد. نتانیاهو، این سیستم را به عنوان بخشی از یک «دولت عمیق چپگرا» معرفی کرد و مدعی شد که این نهادها از عدالت به عنوان ابزار سیاسی استفاده میکنند.
بیانیههای پوپولیستی و نژادپرستانه:
برخی اظهارات نتانیاهو در زمینه مناقشه با فلسطینیها، از سوی ناظران به عنوان ترویج نژادپرستی و تحریک علیه اعراب ارزیابی شده است. این سخنان اغلب در چارچوب حمایت از روایتهای تاریخی خاص یهودی مطرح شدهاند.
نزدیکی به راست افراطی:
کابینه فعلی نتانیاهو یکی از راستگراترین دولتهای تاریخ اسرائیل شناخته میشود. او روابط نزدیکی با رهبران اقتدارگرا و ملیگرا نظیر نخستوزیر مجارستان، رئیسجمهور روسیه و برخی سیاستمداران محافظهکار آمریکا برقرار کرده است.
نتانیاهو و خطوط سبز
در سال ۲۰۱۳، نتانیاهو پیشنهادهای مبتنی بر بازگشت به خطوط مرزی پیش از جنگ ۱۹۶۷ را برای آغاز مذاکرات صلح رد کرد. اما در سال بعد، یعنی ۲۰۱۴، بهطور مشروط با چارچوب پیشنهادی ایالات متحده که بر اساس همان خطوط تنظیم شده بود، موافقت کرد. با این حال، تاکید داشت که شهرکنشینان یهودی باید اجازه داشته باشند تحت حاکمیت فلسطینی در محل سکونتشان باقی بمانند.
حمایت نتانیاهو از طرح صلح ترامپ
در ژانویه ۲۰۲۰، نتانیاهو بهصورت رسمی از «معامله قرن» دونالد ترامپ، رئیسجمهور وقت آمریکا، حمایت کرد؛ طرحی که تشکیل دولت فلسطینی را تحت شرایطی خاص مجاز میدانست. با این حال، پس از شکست طرح در عمل، ترامپ در مصاحبهای گفت که نتانیاهو «هیچگاه واقعاً به صلح اعتقادی نداشت».
ویدئوی جعلی نتانیاهو به ترامپ
رکس تیلرسون، وزیر خارجه پیشین ایالات متحده، بعدها فاش کرد که نتانیاهو در سال ۲۰۱۷ یک ویدئوی تحریفشده از محمود عباس را به ترامپ نشان داده بود؛ ویدئویی که عباس را به تحریک خشونت علیه کودکان متهم میکرد. به گفته تیلرسون، هدف نتانیاهو از این اقدام، تغییر دیدگاه ترامپ نسبت به فلسطینیها بود.
نتانیاهو و توافقهای ابراهیم
نتانیاهو در سپتامبر ۲۰۲۰ در کاخ سفید حاضر شد تا توافقهای تاریخی «ابراهیم» را امضا کند؛ این توافقنامهها عادیسازی روابط اسرائیل با امارات و بحرین را رسمی کردند. در ادامه، سودان و مراکش نیز به این روند پیوستند. این نخستین موج بزرگ عادیسازی روابط از زمان توافق اسرائیل با اردن در سال ۱۹۹۴ بود.
سخنرانی نتانیاهو در بار ایلان
در دانشگاه بار-ایلان، نتانیاهو برای نخستین بار رسماً اعلام کرد که از تشکیل دولت فلسطینی در کنار اسرائیل حمایت میکند، ولی تنها به شرطهای سختگیرانه:
دولت فلسطینی باید غیرنظامی باشد و از داشتن ارتش و کنترل بر حریم هوایی محروم بماند.
اورشلیم بهطور کامل تحت حاکمیت اسرائیل باقی بماند.
فلسطینیها اسرائیل را به عنوان دولت ملت یهود به رسمیت بشناسند.
حق بازگشت آوارگان فلسطینی به کلی رد شود.
شهرکسازیها در کرانه باختری متوقف نشود، بلکه صرفاً مطابق با رشد طبیعی جمعیت ادامه یابد.
واکنشها به این سخنرانی متفاوت بود:
گروههای راستگرای اسرائیلی آن را خیانت به آرمانهای ملی خواندند،
چپگرایان آن را غیرصادقانه و نمایشی توصیف کردند،
و کشورهای غربی آن را گامی ولو محدود در مسیر مصالحه دانستند.
عملکرد اقتصادی نتانیاهو
نتانیاهو تا سال ۱۹۹۸ به عنوان یکی از برجستهترین حامیان اقتصاد بازار آزاد شناخته میشد. در مصاحبهای در سال ۱۹۹۹ با Jerusalem Post، گفت: «صلح مهم است، اما بدون بازارهای آزاد، توسعه اقتصادی ممکن نیست. در مقابل، بازار آزاد میتواند حتی بدون صلح هم رشد کند.»
در دوره نخستوزیریاش، او اصلاحاتی در بخش بانکی انجام داد و بسیاری از موانع سرمایهگذاری خارجی را حذف کرد. در دوره وزارت دارایی (۲۰۰۳–۲۰۰۵)، سیاستهای اقتصادی زیر را پیش برد:
کاهش وابستگی به کمکهای اجتماعی و ترغیب به اشتغال.
خصوصیسازی شرکتهای دولتی در مقیاسی وسیع.
کوچکسازی ساختار دولت و کاهش هزینههای عمومی.
اصلاح مالیاتها و سادهسازی قوانین مالیاتی.
مقابله با انحصار و افزایش رقابت در بازار.
گسترش مالیات بر سود سرمایه از شرکتها به افراد و همزمان کاهش نرخ مالیات بر درآمد.
دیدگاه نتانیاهو درباره ایران و تهدید هستهای
نتانیاهو ایران را تهدید اصلی موجودیت اسرائیل میداند و بارها آن را با آلمان نازی مقایسه کرده است. در سخنرانیهای متعدد، ایران را رژیمی افراطی و بنیادگرا توصیف کرده که به دنبال دستیابی به سلاح هستهای و برهمزدن ثبات جهانی است.
در مجمع عمومی سازمان ملل، او ایران را تهدیدی برای تمدن معرفی کرده و نبرد با آن را «مبارزه تمدن علیه بربریت» نامیده است.
مواضع سیاسی و نظامی نتانیاهو
در دوران نخستوزیری، نتانیاهو همکاری نزدیکی با وزیر دفاع وقت، اهود باراک، داشت و طرحهایی برای حمله احتمالی به تأسیسات هستهای ایران بررسی شد. اما این طرحها با مخالفت شدید مقامات ارشد امنیتی مانند رؤسای پیشین موساد و شینبت مواجه شد که این طرحها را «غیرمنطقی» و «خطرناک» توصیف کردند.
نهادهای پژوهشی آمریکایی همچون مؤسسه رند نیز هشدار دادند که هرگونه اقدام نظامی علیه ایران میتواند پیامدهای سنگین منطقهای بهدنبال داشته باشد.
هشدارهای نتانیاهو
در مراسم یادبود هولوکاست سال ۲۰۱۲، نتانیاهو بار دیگر ایران را با رژیم نازی مقایسه کرد و گفت بیتوجهی به تهدید هستهای تهران ممکن است فاجعهای شبیه به گذشته را تکرار کند. منتقدان، این اظهارات را «ابزاری سیاسی» و بهرهبرداری از خاطره جمعی قربانیان هولوکاست تلقی کردند.
در همان سال، او در سازمان ملل «خط قرمز» خود را تعیین کرد: رسیدن ایران به مرحله ۹۰٪ غنیسازی اورانیوم، به معنای عبور از مرز تحمل اسرائیل است.
اقدامات و واکنشهای نتانیاهو
نتانیاهو در حملاتی نظیر بمبگذاری سال ۲۰۱۲ در بورگاس بلغارستان، انگشت اتهام را به سوی ایران نشانه رفت. او بارها از ناکارآمدی تحریمها و دیپلماسی در مهار برنامه هستهای ایران انتقاد کرده است.
در سال ۲۰۲۰، پس از ترور قاسم سلیمانی توسط آمریکا، نتانیاهو آشکارا از این عملیات حمایت کرد و آن را اقدامی قاطع در برابر نفوذ منطقهای ایران دانست.
عملیات نظامی نتانیاهو و جنگ ایران-اسرائیل
در ژوئن ۲۰۲۵، در پی تشدید تنشها، نتانیاهو دستور اجرای عملیات هوایی علیه اهدافی در داخل خاک ایران را صادر کرد. او این اقدام را بخشی از راهبرد خلع سلاح هستهای ایران و «حفاظت از موجودیت اسرائیل» معرفی کرد.
در بیانیههایی، نتانیاهو عملیات را فرصت تاریخی برای تغییر رژیم در ایران خواند و حمایت خود را از ولیعهد تبعیدی رضا پهلوی و جنبشهای مخالف داخلی اعلام کرد.
تبادل زندانیان حماس و نتانیاهو
در سال ۲۰۱۱، تحت نظارت نتانیاهو، توافقی تاریخی برای تبادل اسرا با حماس شکل گرفت که طی آن گلعاد شالیت، سرباز اسرائیلی، در ازای آزادی بیش از ۱۰۰۰ زندانی فلسطینی آزاد شد. در میان آزادشدگان، برخی افراد متهم به عملیاتهای خونین علیه شهروندان اسرائیلی نیز حضور داشتند.
تحقیقات بعدی نشان داد که حدود ۶۰ درصد از این افراد پس از آزادی، بار دیگر در فعالیتهای مسلحانه مشارکت کردهاند.
در همان سال، با وجود مخالفت ارتش نسبت به کاهش بودجه دفاعی، نتانیاهو تصمیم گرفت بودجه نظامی را نهتنها کاهش ندهد، بلکه افزایش دهد. با این حال، سطح نهایی بودجه حدود ۳.۷ میلیون شِکِل کمتر از برآوردهای ارتش باقی ماند.
با این حال، نتانیاهو موفق شد روابط امنیتی میان اسرائیل و ایالات متحده را به سطحی بیسابقه برساند. وزارت خارجه آمریکا در نوامبر ۲۰۱۱ اعلام کرد که همکاریهای امنیتی در این دوره به بالاترین حد خود رسیده است.
همچنین در این دوره، شورای امنیت ملی اسرائیل نقش پررنگتری در تصمیمگیریهای کلان، بهویژه در حوزه سیاست خارجی، ایفا کرد.
نتانیاهو و مخالفت با توافقنامههای اسلو
نتانیاهو از مخالفان سرسخت توافقنامههای اسلو بود. در کتاب خود در سال ۱۹۹۳ با عنوان جایی در میان ملتها، او این توافقها را «اسب تروا»یی علیه امنیت اسرائیل توصیف کرد و عرفات را وارث تفکر امین الحسینی، مفتی جنجالی دوران نازیها، خواند.
نتانیاهو و نقض تعهدات
در دوران نخستوزیری در دهه ۹۰، نتانیاهو به تعهدات دولتهای پیشین اسرائیل در قبال توافقنامه اسلو پایبند نماند. دنیس راس، دیپلمات آمریکایی، بعدها اظهار کرد که رئیسجمهور کلینتون و وزیر خارجه آلبرایت بر این باور بودند که نتانیاهو علاقهای واقعی به صلح ندارد.
اظهارات ویدئویی نتانیاهو در سال ۲۰۰۱
در یک ویدئوی پنهانی که از نتانیاهو منتشر شد، او آشکارا گفت که تعهدش به توافقنامه اسلو صوری بوده و هدف واقعیاش جلوگیری از بازگشت به مرزهای ۱۹۶۷ است. او تأکید کرد که کل دره اردن را منطقهای نظامی میداند و قصد دارد این تفسیر را به نفع اسرائیل تحمیل کند.
نتانیاهو و مخالفت با تخلیه یکجانبه غزه
نتانیاهو در سال ۲۰۰۹ اعلام کرد که خروج یکجانبه از غزه در سالهای پیشین، اشتباهی بود که نباید تکرار شود، زیرا نه تنها به صلح نینجامید بلکه به حملات موشکی حماس منجر شد. او دو شرط را برای هرگونه توافق اساسی ضروری دانست:
۱. به رسمیت شناختن اسرائیل به عنوان دولت ملی یهودیان
۲. توافقی امنیتی برای غیرنظامیسازی فلسطین
در اکتبر ۲۰۱۴، او با اشاره به حملات راکتی پس از خروج اسرائیل از غزه و لبنان، گفت که دیگر «زمین در برابر وعده» نمیدهد.
نتانیاهو و سیاست صلح اقتصادی
با وجود مخالفت با روند سنتی مذاکرات، نتانیاهو در سخنرانی سال ۲۰۰۹ خود پیشنهاد طرحی به نام «صلح اقتصادی» را ارائه کرد. او پیشنهاد داد که تمرکز اصلی از مسائل سیاسی چون قدس و حق بازگشت به مسائل اقتصادی و رفاه معیشتی فلسطینیها تغییر کند، تا بدین وسیله انگیزهای برای صلح در جامعه فلسطینی ایجاد شود.
سیاستهای نتانیاهو درباره شهرکسازی
در ژانویه ۲۰۰۹، نتانیاهو به نماینده ویژه خاورمیانه، تونی بلر، اعلام کرد که قصد ادامه سیاستهای شهرکسازی دولتهای پیشین را دارد. او تأکید کرد که ساخت شهرکهای جدید متوقف خواهد شد، اما توسعه شهرکهای موجود ادامه مییابد؛ رویکردی که با اصول طرح «نقشه راه» مغایرت داشت.
نتانیاهو و تقسیم فلسطینیها
نتانیاهو در سال ۲۰۱۹ آشکارا اظهار داشت که یکی از اهداف استراتژیک اسرائیل، جلوگیری از تشکیل دولت یکپارچه فلسطینی است. او گفت: «برای ناکامگذاشتن تشکیل دولت فلسطینی، باید به تقویت حماس در غزه کمک کرد.»
او از حمایت اسرائیل از انتقال کمکهای مالی قطر به غزه دفاع کرد. این کمکها – که حتی گاهی با چمدانهای پر از پول نقد منتقل میشدند – به باور نتانیاهو میتوانستند باعث آرامسازی حماس و در نتیجه تضعیف حکومت خودگردان فلسطین در کرانه باختری شوند.
مهاجرت غیرقانونی و سیاستهای نتانیاهو
در کتابی که بنیامین نتانیاهو در سال ۱۹۹۵ منتشر کرد با عنوان «مبارزه با تروریسم: چگونه دموکراسیها میتوانند بر تهدیدهای داخلی و خارجی غلبه کنند»، او با لحنی قاطع بر لزوم سختگیری در زمینه مهاجرت در کشورهای غربی تأکید کرد. به باور او، آزادی کامل جابهجایی در دنیای مدرن، خطراتی امنیتی به همراه دارد و زمان پایان دادن به «عصر مهاجرت آزاد» فرا رسیده است.
در سال ۲۰۱۲، دولت او قانونی به نام «ممانعت از نفوذ» را تصویب کرد. این قانون تمامی افرادی را که بدون مجوز وارد اسرائیل میشدند – حتی پناهجویان – مشمول بازداشت فوری میکرد. سازمان عفو بینالملل این قانون را با شدیدترین لحن محکوم و آن را ناقض حقوق بینالملل دانست.
در فاصله سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳، حدود ۶۰ هزار مهاجر عمدتاً از آفریقا بهطور غیرقانونی وارد خاک اسرائیل شدند. نتانیاهو با نگاهی هشدارآمیز این روند را تهدیدی برای امنیت داخلی، هویت ملی و ساختار اجتماعی کشور قلمداد کرد. بخش زیادی از این افراد به اردوگاههایی در بیابان نگب منتقل شدند.
با حکم دیوان عالی اسرائیل مبنی بر غیرقانونی بودن بازداشتهای بلندمدت و بدون محاکمه، نتانیاهو تلاش کرد از مسیر قانونگذاری مجدد، راهی برای بیاثر کردن این رأی قضایی پیدا کند.
او همچنین بارها سیاستهای مهاجرتی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و از رهبران کشورهای شرق اروپا، نظیر مجارستان، لهستان، اسلواکی و جمهوری چک خواسته است تا مرزهای خود را در برابر مهاجرت غیرقانونی ببندند و از اسرائیل الگو بگیرند.
صحبت نتانیاهو در مورد ایران
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر سابق اسرائیل، در طول سالها همواره یکی از منتقدان سرسخت جمهوری اسلامی ایران بوده است. او در سخنرانیهای داخلی و بینالمللی، به ویژه در مجامع جهانی همچون سازمان ملل، بارها نسبت به تهدیدات ناشی از سیاستها و برنامههای ایران هشدار داده است. در ادامه، نکات کلیدی و مهمترین محورهای اظهارات او درباره ایران مرور میشود:
۱. برنامه هستهای ایران
نتانیاهو مدعی است که ایران با هدف ساخت سلاح هستهای فعالیت میکند و برنامه هستهایاش ماهیت صلحآمیز ندارد. او توافق هستهای ۲۰۱۵ (برجام) را توافقی ناکارآمد و خطرناک میداند که فقط به تهران اجازه میدهد تا به سرعت به سمت ساخت بمب حرکت کند. در سخنرانی به یادماندنیاش در مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۱۲، او تصویری از بمبی را به نمایش گذاشت و هشدار داد که ایران کمتر از یک سال تا دستیابی به بمب هستهای فاصله دارد.
۲. تهدیدات منطقهای
نتانیاهو ایران را متهم به حمایت مالی و نظامی از گروههای مسلحی مانند حزبالله لبنان، حماس و جهاد اسلامی کرده و این حمایتها را عامل بیثباتی در خاورمیانه معرفی میکند. او همچنین تأکید دارد که تهران قصد دارد از سوریه و لبنان به عنوان پایگاههایی برای حمله به اسرائیل استفاده کند و تأکید کرده است: «ما اجازه نمیدهیم ایران پایگاه نظامی در مرزهای شمالیمان ایجاد کند.»
۳. عملیاتهای اطلاعاتی و سری
در سال ۲۰۱۸، نتانیاهو اعلام کرد که سازمان موساد توانسته آرشیو محرمانه برنامه هستهای ایران را به دست آورد. او در یک کنفرانس خبری در تلآویو، اسناد و دیسکهایی را که نشاندهنده تلاشهای پنهان ایران برای ساخت سلاح هستهای بود به نمایش گذاشت و گفت: «ایران همیشه دروغ گفته که هیچ برنامهای برای ساخت بمب ندارد. حالا ما این اسناد را در اختیار داریم.»
۴. روابط با آمریکا و فشار برای لغو برجام
نتانیاهو نقش پررنگی در متقاعد کردن دولت دونالد ترامپ برای خروج از توافق هستهای داشت و تلاش کرد با همکاری کنگره آمریکا فشارهای اقتصادی و سیاسی بر ایران را افزایش دهد. حضور جنجالی او در کنگره آمریکا در سال ۲۰۱۵ بدون دعوت کاخ سفید، و انتقاد شدیدش از برجام، نمونهای از مخالفت آشکار او با این توافق بود.
۵. موضعگیری در جنگ غزه ۲۰۲۳ و پس از آن
پس از حملات حماس در اکتبر ۲۰۲۳، نتانیاهو ایران را مسئول اصلی حمایت و تحریک این گروه معرفی کرد و گفت: «دشمن واقعی پشت این حملات، رژیم ایران است؛ مغز متفکر و تأمینکننده مالی این عملیات.»
نتانیاهو و رضا پهلوی
با وجود اختلافات سیاسی و هویتی عمیق، بنیامین نتانیاهو و رضا پهلوی در چند نکته مشترک هستند:
هر دو منتقد جدی حکومت جمهوری اسلامی ایران محسوب میشوند.
هر دو خواهان تغییر یا تضعیف ساختار فعلی حکومت ایران هستند.
بر اهمیت حمایت جهانی از مردم ایران برای دستیابی به آزادی تأکید دارند.
رضا پهلوی با وجود مخالفت با جنگ و حمله نظامی، از تحریمهای هدفمند و فشار سیاسی علیه رژیم دفاع میکند؛ موضعی که در برخی مقاطع با دیدگاههای نتانیاهو همسو بوده است.
حمله نتانیاهو به ایران
بنیامین نتانیاهو یکی از پرسرسختترین مخالفان سیاستهای جمهوری اسلامی ایران به ویژه برنامه هستهای آن است. او ایران را بزرگترین خطر امنیتی اسرائیل و حتی منطقه میداند و بارها هشدار داده که توسعه سلاح هستهای توسط تهران باید متوقف شود.
هشدارهای نظامی
نتانیاهو بارها اعلام کرده اسرائیل حق دارد در برابر تهدیدهای ایران از خود دفاع کند و تلویحاً یا مستقیم به امکان حمله نظامی به برنامه هستهای ایران اشاره کرده است.
مبارزه دیپلماتیک
او با همکاری نزدیک با دولت آمریکا و متحدان غربی تلاش کرده فشارهای سیاسی و اقتصادی علیه ایران را افزایش دهد و مذاکرات هستهای را مانعی برای امنیت جهانی معرفی کند.
عملیات سری
در دورههای مختلف، حملات سایبری، خرابکاریها در تأسیسات هستهای ایران و ترور دانشمندان هستهای گزارش شده که اسرائیل و بهخصوص موساد مسئولیت آنها را پذیرفته یا به آن متهم شدهاند.
سخنرانیهای جنجالی
نتانیاهو در مجامع بینالمللی بارها برنامه هستهای ایران را خطری وجودی برای اسرائیل و جهان معرفی کرده و نسبت به آن هشدار داده است.
وضعیت فعلی
با ادامه تنشها در منطقه، احتمال رویارویی مستقیم نظامی میان اسرائیل و ایران همچنان مطرح است هرچند اسرائیل معمولاً از تأیید رسمی این اقدامات اجتناب میکند.
نتانیاهو ایران
نخستوزیر پیشین اسرائیل ایران را به عنوان بزرگترین چالش امنیتی اسرائیل و منطقه خاورمیانه معرفی کرده است. محور اصلی سیاست خارجی و امنیتی نتانیاهو، مقابله با برنامه هستهای تهران و نفوذ منطقهای ایران بوده است.
او معتقد است ایران قصد دارد با دستیابی به سلاح هستهای، تعادل قدرت در منطقه را برهم زند و اسرائیل را تهدیدی وجودی قرار دهد. نمایش مدل سهبعدی تأسیسات هستهای ایران در سازمان ملل در سال ۲۰۱۸، یکی از نمادهای این موضعگیریها است.
علاوه بر این، نتانیاهو نگران نفوذ ایران در لبنان و سوریه و پشتیبانی از گروههای مسلحی است که تهدیدی مستقیم علیه اسرائیل محسوب میشوند. سیاستهای سختگیرانه او منجر به افزایش تنشها و محدود شدن فرصتهای دیپلماتیک شده است.
به طور کلی، ایران همچنان در صدر اولویتهای امنیتی و سیاسی اسرائیل و به ویژه نتانیاهو قرار دارد.
نتانیاهو پزشکیان
مسعود پزشکیان و بسیاری دیگر از سیاستمداران ایرانی، در مقابل تهدیدات اسرائیل و سیاستهای نتانیاهو موضعگیریهای محکمی داشتهاند. پزشکیان برنامه هستهای ایران را حق مسلم کشورش میداند و تاکید میکند که فشار و تهدیدهای خارجی باعث افزایش اتحاد و مقاومت ملت ایران خواهد شد.
همچنین، او و همفکرانش بارها اقدامات اسرائیل، از جمله شهرکسازی و سیاستهای ضدفلسطینی را محکوم کردهاند و این انتقادات در سخنرانیها و مواضع رسمی آنها بازتاب یافته است.
نتانیاهو پهپاد
در آگوست ۲۰۲۴، یک پهپاد متعلق به حزبالله لبنان به اقامتگاه بنیامین نتانیاهو در قیساریه حمله کرد. این اتفاق که محل اصابت آن نزدیک به اتاق خواب نتانیاهو بود، بازتاب گستردهای در رسانهها و محافل امنیتی داشت و اهمیت امنیتی بالایی برای او داشت.
تهدید جدی نتانیاهو علیه برنامه هستهای ایران
نخستوزیر سابق اسرائیل بارها برنامه هستهای ایران را خطری بیسابقه برای امنیت ملی اسرائیل و ثبات منطقه خوانده است. او با تأکید بر لزوم جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هستهای، حتی گزینه نظامی را به عنوان راهکار محتمل مطرح کرده است.
در سخنرانیهای متعدد بینالمللی، او برنامه هستهای ایران را غیرقانونی و تهدیدی برای صلح جهانی توصیف کرده و خواستار افزایش تحریمها و فشارهای جهانی علیه ایران شده است.
یکی از اقدامات جنجالی نتانیاهو، ارائه مدل سهبعدی تأسیسات هستهای ایران در سازمان ملل بود که برای نشان دادن عمق و جدیت برنامه هستهای ایران طراحی شده بود.
این مواضع تند، علاوه بر تشدید تنشها میان دو کشور، نگرانی جامعه جهانی را نیز برانگیخته است، چرا که احتمال هر گونه عملیات نظامی علیه ایران میتواند بحران منطقه را وخیمتر کند. از سوی دیگر، ایران همواره حق استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای را برای خود محفوظ میداند و تهدیدهای اسرائیل را به عنوان بخشی از سیاستهای خصمانه تلقی میکند.
در مجموع، فشارها و تهدیدهای نتانیاهو به یکی از عوامل پیچیدهکننده مذاکرات هستهای و سیاست خارجی منطقهای تبدیل شده است و همچنان محور مهمی در سیاستهای اسرائیل به شمار میرود.
نتانیاهو اورانیوم
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر پیشین اسرائیل، یکی از جدیترین منتقدان برنامه هستهای ایران بهخصوص در حوزه غنیسازی اورانیوم بوده است. او بارها تأکید کرده که ایران در حال پیشروی برای تولید اورانیوم با درصد غنیسازی بالا است که میتواند پایهای برای ساخت تسلیحات هستهای باشد و این موضوع را تهدیدی جدی برای امنیت اسرائیل و ثبات منطقه میداند.
در سخنرانیهای متعدد بینالمللی، از جمله سازمان ملل، نتانیاهو با ارائه تصاویر و اسناد، از برنامههای پنهانی اورانیومسازی ایران پرده برداشت. مشهورترین نمونه، نمایش مدل سهبعدی تأسیسات هستهای ایران در سال ۲۰۱۸ بود که ابعاد گسترده این پروژه را به نمایش گذاشت.
او همچنین معتقد است که توافق برجام نتوانسته مانع پیشرفتهای ایران در زمینه غنیسازی شود و تهران همچنان در مسیر توسعه ظرفیتهای هستهای خود گام برمیدارد. نتانیاهو هشدار داده که اگر ایران به غنیسازی اورانیوم با درصد بالا ادامه دهد، اسرائیل ممکن است مجبور به انجام اقدام نظامی پیشگیرانه شود تا جلوی دستیابی ایران به سلاح هستهای را بگیرد. این مسئله یکی از مهمترین عوامل تشدید تنشها میان تهران و تلآویو شده است.
فساد بنیامین نتانیاهو
نخستوزیر سابق اسرائیل طی سالهای اخیر با اتهامات متعددی در حوزه فساد مالی مواجه بوده است. این اتهامات شامل دریافت رشوه از بازرگانان ثروتمند و شرکتهای رسانهای، سوءاستفاده از جایگاه سیاسی برای منافع شخصی و خانوادگی، و بهرهبرداری نادرست از منابع دولتی است.
این پروندهها باعث شدهاند که بخش قابل توجهی از جامعه اسرائیل نسبت به عملکرد او بدبین شود و خواهان پاسخگویی علنی باشند. همچنین این اتهامات زمینهساز بحرانهای سیاسی و موجهای گسترده اعتراضاتی شده که دولت نتانیاهو را تحت فشار قرار دادهاند.
پروندههای قضایی نتانیاهو
از سال ۲۰۱۷ به بعد، پروندههای قضایی نتانیاهو وارد فاز جدیتری شدند و شامل سه پرونده اصلی به نامهای «۱۰۰۰»، «۲۰۰۰» و «۴۰۰۰» میشوند. پرونده ۱۰۰۰ درباره دریافت هدایای لوکس از چند میلیاردر است، پرونده ۲۰۰۰ به تلاش او برای تنظیم قراردادهای خاص با رسانهها مربوط میشود، و پرونده ۴۰۰۰ به دادن امتیازات قانونی به یک شرکت مخابرات بزرگ در ازای پوشش مثبت رسانهای اشاره دارد.
این پروندهها چندین سال در دادگاه در جریان بودهاند و نتانیاهو همواره این اتهامات را رد کرده و آنها را توطئههای سیاسی علیه خود خوانده است.
بحران سیاسی اسرائیل و نتانیاهو
دوران نخستوزیری نتانیاهو با چالشهای سیاسی زیادی همراه بوده است، بهخصوص بین سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ که اسرائیل چهار انتخابات پارلمانی پیدرپی برگزار کرد ولی نتانیاهو نتوانست ائتلاف پایدار تشکیل دهد. اختلافات درون حزبی، تفاوتهای ایدئولوژیک و پروندههای قضایی، زمینهساز بیثباتی دولتها و شکنندگی ساختار سیاسی کشور شدهاند و اعتماد عمومی به نهادهای حکومتی را کاهش دادهاند.
اعتراضات علیه نتانیاهو
از سال ۲۰۱۷ به بعد، اعتراضات گستردهای در اسرائیل شکل گرفت که معترضان سیاستهای فساد، ضعف مدیریت اقتصادی و اجتماعی و نیز سختگیریهای او علیه فلسطینیان را محکوم میکردند.
این اعتراضات گاهی به بزرگترین تظاهرات معاصر اسرائیل تبدیل شدند و نشانگر عمق نارضایتی اجتماعی از دولت وی بودند. معترضان خواهان کنارهگیری نتانیاهو و برگزاری انتخابات آزاد و شفاف شدهاند.
نقد سیاستهای اقتصادی نتانیاهو
رویکرد اقتصادی نتانیاهو عمدتاً بر بازار آزاد و تقویت بخش خصوصی متمرکز بود اما منتقدان میگویند این سیاستها باعث افزایش فاصله طبقاتی و بحران مسکن در اسرائیل شدهاند. آنها معتقدند دولت در حمایت از طبقات متوسط و ضعیف ناکافی عمل کرده و خدمات اجتماعی کاهش یافته است.
افزایش هزینههای زندگی و پایین آمدن کیفیت خدمات عمومی، به ویژه در حوزه بهداشت و آموزش، باعث نارضایتی گستردهای میان مردم شده است.
ناکامیهای نتانیاهو در مذاکرات صلح
در دوران نخستوزیری نتانیاهو، تلاشهای زیادی برای پیشبرد مذاکرات صلح با فلسطینیان انجام شد ولی نتیجه قابل توجهی حاصل نشد. مواضع سختگیرانه او درباره موضوعاتی همچون حق بازگشت پناهندگان، وضعیت اورشلیم و ادامه شهرکسازی مانع رسیدن به توافقهای قابل قبول شده است.
این مسائل موجب تشدید تنشها، خشونتها و بیاعتمادی میان طرفین شده و بسیاری سیاستهای او را سد راه صلح پایدار میدانند.
جنجالهای شهرکسازی زیر نظر نتانیاهو
در دوران نخستوزیری نتانیاهو، سیاست گسترش شهرکسازی در کرانه باختری و اورشلیم شرقی با شدت بیشتری پیگیری شد. این شهرکها که بر زمینهای متعلق به فلسطینیان ساخته میشوند، توسط جامعه جهانی غیرقانونی اعلام شده و یکی از علل اصلی تنشهای منطقهای به شمار میروند.
این اقدامات واکنشهای دیپلماتیک منفی از سوی کشورهای غربی و سازمان ملل به دنبال داشت و موجب اعتراضات و درگیریهای مسلحانه در منطقه شد.
اتهامات سوءمدیریت نتانیاهو
علاوه بر مسائل مربوط به فساد، نتانیاهو متهم به مدیریت ناکارآمد در حوزههای مختلف شده است. منتقدان او را به عدم توانایی در کنترل بحرانهایی مانند همهگیری کرونا، مسائل زیستمحیطی و زیرساختهای شهری متهم میکنند. این ضعفها در کنار سیاستهای اقتصادی ناهماهنگ باعث کاهش کیفیت زندگی و افزایش نارضایتی مردم شدهاند.
بیثباتی دولت نتانیاهو
دولتهای تحت رهبری نتانیاهو به دلیل مشکلات سیاسی داخلی و پروندههای قضایی او همواره با دشواری در حفظ ائتلافهای مستحکم روبرو بودهاند. این بیثباتی موجب شده که کابینهها به سرعت سقوط کنند و انتخاباتهای متوالی برگزار شوند که خود روند برنامهریزیهای بلندمدت کشور را مختل کرده و به رکود در سیاستهای کلان انجامیده است.
فشارهای بینالمللی بر نتانیاهو
به دلیل سیاستهای بحثبرانگیز، به ویژه در زمینه گسترش شهرکسازی و برخورد سختگیرانه با فلسطینیان، نتانیاهو همواره تحت فشار شدید جامعه جهانی قرار داشته است.
ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سازمان ملل بارها از اقدامات وی انتقاد کرده و خواستار توقف شهرکسازی و بازگشت به روند مذاکرات صلح شدهاند. این فشارها باعث شده اسرائیل در عرصه دیپلماتیک دچار نوعی انزوا شود و روابطش با برخی کشورهای عربی پیچیدهتر گردد.
رابطه نتانیاهو با رهبران خارجی
نتانیاهو طی دورههای مختلف نخستوزیری خود توانسته است با طیف متنوعی از رهبران جهان روابط کاری و شخصی قابلتوجهی برقرار کند.
رابطه نتانیاهو با ولادیمیر پوتین
روابط نتانیاهو با رئیسجمهور روسیه از نوع گرم و محاسبهشده بود. او در خاطراتش پوتین را سیاستمداری باهوش، پیچیده و متعهد به احیای قدرت روسیه توصیف کرده است. با این حال، از زمان آغاز بحران غزه، تنشهایی میان تلآویو و مسکو ایجاد شد.
رابطه نتانیاهو با ویکتور اوربان
رابطه این دو، هم شخصی و هم سیاسی، قدیمی و صمیمانه است. اوربان در دوران تصدی سمت وزارت دارایی نتانیاهو، تحت تأثیر دیدگاههای اقتصادی و سیاسی او قرار داشت و همچنان از او مشاوره میگیرد.
رابطه نتانیاهو با سیلویو برلوسکونی
نتانیاهو بارها از برلوسکونی بهعنوان یکی از نزدیکترین دوستان اسرائیل در سطح جهانی یاد کرده است.
رابطه نتانیاهو با نارندرا مودی
در دوره رهبری مودی و نتانیاهو، مناسبات هند و اسرائیل در حوزههای امنیتی، فناوری و کشاورزی جهش چشمگیری داشت. روابط این دو رهبر بسیار نزدیک و راهبردی توصیف شده است.
رابطه نتانیاهو با ژائیر بولسونارو
با رئیسجمهور راستگرای پیشین برزیل، بولسونارو، نتانیاهو روابط دوستانه و هماهنگی سیاسی محسوسی داشت.
رابطه نتانیاهو با خاویر میلی
نتانیاهو میلی را “دوستی وفادار برای ملت یهود” دانسته و از او بهعنوان یکی از حامیان جدی اسرائیل یاد کرده است.
رابطه نتانیاهو با رهبران چین
از سال ۲۰۲۳، بهدنبال سردی در روابط اسرائیل و آمریکا، نتانیاهو به سمت گسترش تعاملات با پکن گرایش پیدا کرد. اما موضع خنثی چین در قبال جنگ غزه باعث شد این روابط با پیچیدگیهایی مواجه شود.
رابطه نتانیاهو با لهستان
در پی اظهارات جنجالی نخستوزیر لهستان مبنی بر مشارکت برخی یهودیان در هولوکاست، نتانیاهو واکنش شدیدی نشان داد. این تنش دیپلماتیک در نهایت با صدور بیانیهای مشترک در ژوئن ۲۰۱۸ کاهش یافت.
رابطه نتانیاهو با اوکراین
در جریان دیدار رئیسجمهور اوکراین از اسرائیل، سکوت نتانیاهو در برابر تجلیلهای رسمی از چهرههای همدست با نازیها، انتقاداتی در داخل و خارج از اسرائیل به همراه داشت.
رابطه نتانیاهو با رجب طیب اردوغان
روابط این دو رهبر، سالهاست در حالت تنش دائمی قرار دارد. اردوغان نتانیاهو را «قصاب غزه» نامیده و نتانیاهو نیز در پاسخ، اردوغان را «دیکتاتوری عوامگرا» و «حامی حماس» خوانده است. در ۲۰۱۹، نتانیاهو عملیات ارتش ترکیه در سوریه را محکوم و آن را نشانه پاکسازی قومی کردها دانست.
رابطه نتانیاهو با دونالد ترامپ
روابط میان نتانیاهو و ترامپ بسیار گرم و صمیمی بود. این دو، چه در سطح شخصی و چه در سطح سیاسی، اشتراکات بسیاری داشتند. ترامپ پیشتر از نتانیاهو در انتخابات ۲۰۱۳ اسرائیل حمایت کرده بود و در دوران ریاستجمهوریاش، به رسم یادبود، یکی از شهرکهای جولان اشغالی به نام «رمات ترامپ» نامگذاری شد. اما پس از آنکه نتانیاهو پیروزی بایدن را در انتخابات ۲۰۲۰ تبریک گفت، ترامپ از این اقدام بهشدت انتقاد کرد.
رابطه نتانیاهو با باراک اوباما
این رابطه از ابتدا پرتنش بود. اسناد منتشر شده از نشست G-20 در ۲۰۱۱، نشان میدهد که اوباما نیز همانند نیکولا سارکوزی، نخستوزیر وقت فرانسه، از رفتار نتانیاهو خسته شده بود. در سال ۲۰۱۶، ایالات متحده با عدم استفاده از حق وتو، به تصویب قطعنامهای علیه شهرکسازی اسرائیل در شورای امنیت کمک کرد؛ اقدامی که خشم دولت نتانیاهو را برانگیخت.
رابطه نتانیاهو با جو بایدن
با وجود پیشینهای دوستانه میان بایدن و نتانیاهو، تنشهای سیاسی در سالهای اخیر، بهویژه بر سر جنگ در غزه، روابط این دو را خدشهدار کرده است. انتقادات بایدن نسبت به نحوه عملکرد ارتش اسرائیل در رفح و سیاستهای نتانیاهو، نشان از شکافهایی در این رابطه قدیمی دارد.
کتابهای بنیامین نتانیاهو
-
International Terrorism: Challenge and Response (۱۹۸۱)
ویراستار: نتانیاهو | ناشر: Transaction Publishers
مجموعهای از مقالات تخصصی درباره تروریسم جهانی. -
Terrorism: How the West Can Win (۱۹۸۷)
ناشر: Avon
تمرکز بر راهکارهای کشورهای غربی برای مقابله با تهدیدات تروریستی. -
Fighting Terrorism (۱۹۹۵)
ناشر: Farrar, Straus and Giroux
بررسی دقیق تهدید تروریسم و پاسخ دموکراسیها به آن. -
A Durable Peace (۱۹۹۹)
نسخه بازنگریشده کتاب ۱۹۹۳
ناشر: Grand Central Publishing
تحلیلی درباره جایگاه اسرائیل در منطقه و امکان تحقق صلح پایدار. -
Bibi: My Story (۲۰۲۲)
ناشر: Simon & Schuster
اتوبیوگرافی رسمی نتانیاهو؛ روایتی از زندگی شخصی و حرفهای او.
تظاهرات ضد نتانیاهو
اعتراضات علیه فساد مالی (۲۰۱۹–۲۰۲۱)
پس از مطرح شدن پروندههای قضایی سنگین علیه نتانیاهو – شامل اتهام رشوه، فریبکاری و سوءاستفاده از قدرت – هزاران شهروند به خیابان آمدند. مرکز این تظاهرات، مقابل اقامتگاه نخستوزیری در اورشلیم بود و خواستار استعفای او بودند. طیف گستردهای از اقشار جامعه در این اعتراضات شرکت داشتند؛ از جوانان و پزشکان گرفته تا نظامیان بازنشسته و خانوادههای داغدار دوران کرونا.
اعتراضات علیه اصلاحات قضایی (۲۰۲۳)
با تلاش دولت نتانیاهو برای کاهش اختیارات دیوان عالی، موجی بیسابقه از اعتراضات شکل گرفت. گروههای گوناگونی همچون وکلا، اساتید دانشگاه، افسران ارتش ذخیره و فعالان مدنی دست به راهپیمایی، اعتصاب و بستن خیابانها زدند. فشار این اعتراضات، برخی از اصلاحات پیشنهادی را به تعویق انداخت.
اعتراضات پس از جنگ غزه (۲۰۲۳–۲۰۲۵)
با طولانی شدن جنگ در غزه و افزایش تلفات، خانوادههای گروگانها، صلحطلبان و مخالفان سیاسی به جمع معترضان پیوستند. آنها خواستار پایان جنگ، آزادی گروگانها و تغییر در سیاستهای نظامی دولت بودند. شعارهایی مانند «بیبی، برو خونه» و «دموکراسی نه دیکتاتوری» بهصورت گسترده در راهپیماییها طنینانداز شد.
واکنش دولت
نتانیاهو در واکنش به این اعتراضات، شرکتکنندگان را اغلب متهم به وابستگی به جریانهای چپگرا و نخبگان رسانهای کرد. برخی از مقامات دولت نیز معترضان را به تلاش برای سرنگونی غیرقانونی حکومت متهم نمودند. با این حال، فشار عمومی سبب عقبنشینیهایی در تصمیمات کلیدی کابینه شد.
⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬
زندگینامه مسعود پزشکیاندونالد ترامپ چه کسی هست آغاز آتش بس میان ایران و اسرائیل ۱۴۰۴